Восеньскiя Дзяды

Штогод 2 лістапада ў Беларусі адзначаецца Дзень памяці. У народзе гэты дзень называюць Восеньскія Дзяды, які праваслаўныя адзначалі на трэцім тыдні пасля покрыва. Гэта Дзень памінання продкаў.

У гэты дзень паміналі ўсіх продкаў незалежна ад іх месца пахавання. Перад дзядамі чыста прыбіраліся, мыліся ў лазні, дзе пакідалі вядро чыстай вады і Новы венік для душ продкаў. Жанчыны гатавалі розныя стравы. Гаспадар дома запальваў свечку, чытаў малітву і запрашаў усіх продкаў на вячэру. Перад вячэрай у доме адчыняліся ўсе дзверы, каб продкі маглі заходзіць і садзіцца за стол. Перад тым як прыступіць да чарговага стравы, частка яго адкладалі на адмысловую талерку для духаў.

Лік страў на стале магло быць розным, але абавязкова няцотных і ня менш за пяць. Кожнае страва падавалася парна ў цотным колькасць (калі 7 страў, то на 14 талерках). Тым самым ўраўнаважвалася сітуацыя, калі не павінны быць у крыўдзе ні жывыя, ні памерлыя.

Падчас святочнай вячэры дазвалялася казаць толькі пра дзядоў - іх жыцці, асобных выпадках і рысах характару, успаміналіся іх словы і навучанні, мудрыя парады і добрыя справы. Пачыналася гэтая размова з аповяду аб самым найстарэйшым і найбольш вядомым продку, а заканчваўся ўспамінам пра памерлых зусім нядаўна. Так рабілі кожны год, паступова перадаючы ўсю інфармацыю дзецям і ўнукам.

Калі выпадкова падчас памінальнай трапезы нешта падала, не ўздымалі. Лічылася, што гэты прадмет неабходны дзядам, якія згодна з павер'ем прысутнічаюць за сталом. Нават самыя звычайныя гукі, няхай гэта будзе стук, шоргат, успрымаліся як адмысловы і таямнічы знак, пасланы са свету іншага.

19